‘Zandvoort heeft voor ons iets heel positiefs’

Kling, kling, kling.

Als Jos Verstappen geblinddoekt naar Circuit Zandvoort wordt gebracht, weet hij bij het uitstappen meteen waar hij is. Niet vanwege de geur van de zee of het gekrijs van zeemeeuwen, wel vanwege de touwen die door de vaak zo krachtige wind tegen de holle metalen vlakkenstokken slaan. Hij is op zoveel circuits geweest, maar nergens anders dan in Zandvoort hoort hij dat geluid. Het is tijdloos. Als Verstappen in 2020, vlak na de heropening van het circuit, een paar rondjes kan rijden in een GT3-auto, hoort hij het. Bijna dertig jaar eerder, in 1991, valt ook juist dit geluid hem het meest op bij zijn eerste kennismaking met het circuit. Het is een grauwe dag, zelfs een beetje regenachtig, als Verstappen zijn allereerste testdag op een echt racecircuit kent. Kling, kling, kling.

Waar het karten voor de inmiddels negentienjarige Limburger geen geheimen meer heeft, gaat er op Zandvoort een geheel nieuwe wereld voor hem open. ‘Als je uit het karten komt, spreekt alles nog tot de verbeelding,’ zegt hij daar nu over. ‘Dus dat je op Zandvoort mag rijden ook. Ik reed in een oude Formula Ford-auto van Van Amersfoort Racing. Dat was ontzettend leuk, maar voor mijn beleving ging het ook meteen razendsnel. En ook ontzettend goed.’

De jonge Jos kent Circuit Zandvoort alleen van televisie, en dan vooral van de Formula 1-races die er tot 1985 worden gereden. Zelf naar het circuit gaan, zit er niet. ‘Het was letterlijk en figuurlijk een ver-van-mijn-bedshow. We woonden in Limburg en ik was alleen maar met het karten bezig. Ik keek de races wel op tv, maar het was niet zo dat de Formula 1 voor mij op dat moment een doel was.’

Dat wordt het wel als hij merkt dat hij niet alleen in de kart hard gaat, maar ook op het circuit. Een jaar na zijn test in de Formula Ford krijgt hij een stoeltje van Van
Amersfoort Racing in de Opel Lotus. Hij wint het Benelux kampioenschap, waarna hij de overstap maakt naar de Formula 3. Het is slechts de opmaat naar nog meer.

Historie

Ze wapperen gretig, de witte vlaggen op de paddock op een regenachtig circuit. Het is 6 juli 2014. In de duinen staan wat plukjes mensen, ingepakt in regenkleding. De tribunes op Circuit Zandvoort vullen zich vlak voor de race pas. Op de grid is het juist een drukste van jewelste. Helemaal vooraan probeert de jonge Max Verstappen zich te Ik wist dat het relatief kleine en bochtige oldskool baan was, waarbij de grindbakken de natuurlijke track limits waren concentreren. Het valt niet mee. ‘Als je alleen wil zijn, kijk dan naar beneden,’ heeft zijn vader hem ingefluisterd.

Max Verstappen groeit op in Maaseik, net over de grens in België. Hij kent het circuit van Spa-Francorchamps beter dan het asfalt in Zandvoort. Spa is slechts een uur rijden, voor Zandvoort moet hij twee keer zo lang in de auto zitten; files niet meegerekend. Het duinencircuit kent hij vooral door een test die hij een jaar eerder heeft in een Formula Renault 2.0. Voor zijn eerste meters op het circuit heeft zijn vader hem al verteld wat hij kan verwachten en de jonge Max heeft ook filmpjes
gekeken van races uit het verleden. Een gedegen voorbereiding is immers het halve werk. ‘Ik wist dat het een relatief kleine en bochtige oldskool baan was, waarbij de grindbakken de natuurlijke track limits waren,’ zo vertelt Max Verstappen nu.

De baan ligt hem wel, zo blijkt tijdens de test én tijdens de Masters. Hij begint op 6 juli 2014 van poleposition. In totaal doen er slechts elf coureurs mee
deze middag. Het evenement beleeft in 2014 – helaas – zijn nadagen. Marlboro heeft zich door de nieuwe tabakswet moeten terugtrekken als hoofdsponsor na de editie in 2005 en de FIA erkent vanwege een andere opzet van de Formula 3 de Masters niet meer als officiële wedstrijd. Veel coureurs laten de race links liggen, en
daarmee ook veel autosportliefhebbers. Tussen de veertien- en vijftienduizend toeschouwers trotseren de regen. En de wind. Verstappens eigen auto, van Van
Amersfoort Racing, is deze zondag al onderweg naar Moskou, waar een week later wél een officiële race wordt gereden. Toch kan de pas zestienjarige Nederlander de verleiding niet weerstaan om in Zandvoort te rijden. ‘Het was de 24e editie van de Masters en die historie toonde het belang van de Masters aan,’ zo verklaart Max Verstappen nu. ‘Ik wilde die race heel graag gereden hebben, dus voegde ik die toe aan mijn kalender. Ik reed alleen in een ander model Formula 3-auto dan ik gewend was (van het team Motopark Academy, MvD), dus dat vergde een iets andere benadering en de nodige aanpassingen. Maar het ging goed.’

Het besef van historie is er bij de jonge Verstappen niet alleen in aanloop naar deze editie van de Masters. Hij wint net als zijn vader van poleposition en krijgt
na de finish een Nederlandse vlag in zijn handen gedrukt. Dat blijkt al voor de race zo afgesproken. Max Verstappen wil dezelfde foto laten maken als van zijn
vader in 1993, na zijn gewonnen race: zittend in zijn auto, de rood-wit-blauwe vlag in zijn hand wapperend.

Springplank

Kling, kling, kling.

Is het weleens niet grauw in Zandvoort? Ook op 1 augustus 1993 – het is hartje zomer – is het zonnetje amper te zien. Toch is het druk in de badplaats. Waar
menig toerist het strand even links laat liggen, weet autosportminnend Nederland zijn weg naar het circuit te vinden voor de derde editie van de Masters of Formula 3 – in de volksmond al snel de Marlboro Masters genoemd. Zo’n zesenvijftigduizend liefhebbers zijn op het circuit te vinden.

In een paar jaar tijd is het event tot een succes uitgegroeid. In rap tempo groeit het besef dat wie goed in Zandvoort presteert de Formula 1 kan halen. Het lijkt een ideale springplank. Zo maakt Rubens Barrichello, die in 1991 op poleposition stond tijdens de Masters, in 1993 zijn debuut in de Formula 1. De winnaar van 1991, David Coulthard, gaat hetzelfde jaar aan de slag als testrijder bij Williams. En ook voor de winnaar van 1992, Pedro Lamy, lonkt een jaar later al een stoeltje in de Formula 1. En dus wil geen coureur in de Formula 3 deze race meer missen. De grid staat vol met auto’s: 32 van de in totaal 37 die mee hebben gedaan aan de kwalificatie. Helemaal vooraan staat de auto van Jos Verstappen, die rijdt namens Opel Team WTS.

De inmiddels 21-jarige Limburger is normaliter de nuchterheid zelve, maar ervaart op deze zondagmiddag druk. Veel van de aanwezige mensen verwachten – of hopen op z’n minst – dat hun landgenoot gaat winnen. Dat is niet het enige: Verstappen wordt zelf gesponsord door Marlboro en rijdt in een auto met de kleuren en de naam van de hoofdsponsor. ‘De druk was aanzienlijk, dat kan ik me nog wel goed herinneren,’ zegt hij nu. ‘Hoe ik daar mee omging? Een beetje zoals Max dat nu ook doet. Ik wist waarvoor ik daar was, concentreerde me op de race. Alles wat langs me heen gebeurde, probeerde ik te minimaliseren. Ook door af en toe naar beneden te kijken. Dan zag ik alleen mijn benen en de auto. Dat hielp in de concentratie.’ ‘Destijds had je nog het Duits kampioenschap, waarin ik reed, maar ook het Italiaans en Engels kampioenschap. In Zandvoort kwamen die allemaal bij elkaar,’ vertelt Jos Verstappen verder. ‘We reden op dezelfde banden, in dezelfde soort auto’s. Het was enorm competitief. Het was de enige race dat je je echt kon meten met alle topcoureurs in de Formula 3.’

De race zelf kan Verstappen in een enkele zin samenvatten: ‘Ik pakte met een paar honderdste verschil poleposition, had een goede start en niemand kwam er meer aan. Dat was het eigenlijk. Die race heeft mijn carrière wel goed gedaan, want ik toonde aan dat ik onder druk kon presteren. Ik had aan het einde van dat jaar ook een enorm grote fanclub. Al is het te vergelijken met wat Max nu allemaal meemaakt; dat is mijn ervaring vermenigvuldigt met factor vijf of tien.’

Verstappen wint in 1993 eveneens het Duits Formula 3-kampioenschap en maakt een jaar later als test- en reservecoureur bij Benetton de overstap naar de Formula 1. Op 27 maart 1994 debuteert hij, op Interlagos in Brazilië. Hij zal in totaal 106 Grands Prix rijden, twee keer het podium halen en zeventien kampioenspunten verzamelen en is daarmee de meest succesvolle Nederlandse Formula 1-coureur. Totdat zoon Max hem overtreft. Geen record in de Formula 1 is voor de jonge Verstappen veilig. Op zijn 26ste heeft hij al drie wereldtitels binnen en meer dan vijftig Grands Prix gewonnen, waaronder drie keer de Dutch Grand Prix in Zandvoort.

Uitdagend

De lucht boven Zandvoort kan wel degelijk blauw zijn. Het is 5 september 2021 als de tribunes op Circuit Zandvoort oranje kleuren, er geen wolkje in de lucht te vinden is en de vlaggen wapperen als altijd. Door de geldende coronamaatregelen mag maar twee derde van het mogelijk aantal toeschouwers het circuit op, wat alsnog neerkomt op bijna zeventigduizend autosportliefhebbers. Wederom zijn de verwachtingen hooggespannen als het om een Verstappen gaat. Max Verstappen is in een ongekend spannende strijd verwikkeld met Lewis Hamilton om het kampioenschap als de dertiende race op de kalender staat: de Dutch Grand Prix.

Het is zeven jaar sinds zijn overwinning in de Masters of Formula 3, maar veel vaker is hij niet op het circuit geweest. Nog in 2014 haalt hij zijn superlicentie, in 2015 debuteert hij voor Toro Rosso in de Formula 1, om in mei 2016 de overstap naar Red Bull Racing te maken. Zijn wereld speelt zich zodoende op Formula 1-circuits af, en omdat Zandvoort lange tijd niet op die kalender staat, heeft Verstappen er weinig te zoeken. Hoewel: al in 2015 geeft hij een demonstratie in zijn Toro Rosso en sinds 2016 laat hij eens per jaar zijn kunsten op het circuit zien tijdens de Jumbo Racedagen.

Op 4 maart 2020 is Max Verstappen ook de eerste Formula 1-coureur die het vernieuwde circuit mag verkennen. ‘Het is nog altijd een uitdagend circuit. Als je naast de baan belandt, sta je in het grind,’ vertelt hij nu over de vernieuwde baan. ‘Zeker in de kwalificatie, met weinig benzine, in een auto waarin je vertrouwen hebt, is het een superfraaie baan. De Hugenholtzbocht is nu een kombocht geworden en is een van de mooiste bochten.’

Vader Jos Verstappen maakt ook al snel na de heropening kennis met het hernieuwde circuit, in een GT3-auto. ‘Ik vond het echt een positieve verandering,’ vertelt hij. ‘De aanpassingen aan de bochten, zeker de laatste twee, maakt het circuit nog interessanter om te rijden. En ook om in te halen.’ Op 5 september 2021 wint Max
Verstappen vanaf poleposition, in een uitstekende ambiance. Precies zoals hij zich herinnert van de oude beelden van het circuit. ‘Als ik de sfeer van nu vergelijkt met wat ik heb gezien op oude beelden, dan is dat vergelijkbaar: een super enthousiast publiek op een geweldig uitdagend circuit.’

Vanzelfsprekend

Circuit Zandvoort zal voor altijd verbonden blijven aan de successen van Jos en Max Verstappen. Jos Verstappen: ‘Mijn carrière op een echt circuit is daar begonnen, ik heb er de Masters gewonnen. Max won er de Masters en drie keer de Dutch Grand Prix. Zandvoort heeft voor ons dus iets heel positiefs. Maar het is niet vanzelfsprekend dat Max maar blijft winnen in Zandvoort. Dat het nu drie keer op rij is gelukt, is heel mooi. Nederland staat in één keer op de kaart in de internationale autosport. Ook door de organisatie van de Dutch Grand Prix. Ik neem mijn petje af voor wat er is neergezet en hoe de ambiance is. Ik spreek ook namens Max, denk ik, als ik zeg dat we het ontzettend mooi vinden wat er allemaal gebeurt in Zandvoort. Voor Max is het niet het gemakkelijkste weekend. Iedereen wil iets van hem, aan het einde van de dag is hij moe van zijn eigen naam.’

Die gekte hoort bij Zandvoort, zegt Max lachend. ‘Mijn vader denkt aan het geluid van de touwen, ik denk bij Zandvoort aan het drukke programma dat ik daar altijd heb. Dat was al zo tijdens de Jumbo Racedagen en dat is nu nog steeds het geval rondom de Dutch Grand Prix. Ik denk ook meteen aan de vele, altijd enthousiaste fans. Dat maakt het extra mooi om daar te racen.’

Dat Max Verstappen een klik heeft met Circuit Zandvoort, mag duidelijk zijn. Hij racete er officieel vier keer, pakte vier keer poleposition en won vier keer de race. ‘Achteraf bekeken zijn dat geweldige prestaties, maar zeker de laatste race, in 2023, was door de wisselende weersomstandigheden geen abc’tje. Een foutje is zo gemaakt,’ kijkt hij zelf terug. ‘Maar dankzij een super goede auto en de juiste strategie door het team van Oracle Red Bull Racing hebben we ook die race weten te winnen. Alles moet op zijn plek vallen en dat lukte die dag. Natuurlijk verwacht iedereen inmiddels dat het wel even gaat gebeuren en dat ik zal winnen, maar dat het er misschien makkelijk uitziet, wil niet zeggen dat het ook zo makkelijk is.’

In 2024 en 2025 zal Max Verstappen zeker nog terugkeren voor de Dutch Grand Prix. Jos Verstappen zal als hij de kans krijgt ook zijn meters op het circuit blijven maken. ‘We hebben er weleens een bespreking en dan rijden we met een rallyauto ook op bepaalde stukken van het circuit,’ zo besluit hij. En dan hoort hij altijd weer dat ene geluid, dat hand in hand gaat met al die herinneringen aan de successen. Kling, kling, kling.